معاون تعالی دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت در واکنش به برخی اظهارات مبنی بر مضر بودن شیر برای استحکام استخوان ها و مباحثی که هر از گاهی درباره مفید یا مضر بودن نوعی غذا و ماده غذایی در پیشگیری یا درمان بیماری ها مطرح می شود، گفت: اظهار نظر بدون تخصص کافی یا نسنجیده مشکلی است که در مباحث تخصصی همچون طب ایرانی بارها مشاهده شده است
دکتر علیرضا عباسیان در گفت‌وگو با ایسنا، در واکنش به برخی اظهارات مبنی بر مضر بودن شیر برای استخوان ها در رسانه ملی، با تاکید اینکه هر اظهار نظری باید مستند به شواهد باشد، گفت: اظهار نظر بدون داشتن شواهد و دلایل کافی می‌تواند سبب شود تا اگر شواهدی ضد آن ادعا یا اظهار نظر به وجود آید به شخصیت فردی که بدون مدرک اظهار نظر کرده است، آسیب وارد شود. همچنین می‌تواند سبب ایجاد بی اطمینانی به تخصصی که فرد به واسطه آن سخن گفته، شود. اظهار نظر بدون تخصص کافی یا نسنجیده مشکلی است که در مباحث تخصصی همچون طب ایرانی بارها مشاهده شده است
معضل اظهارات غیرکارشناسی در طب ایرانی
وی افزود: حتی یک پزشک متخصص از سایر تخصص‌ها هم مجاز به اظهار نظر عمومی و کارشناسی در رشته تخصصی طب سنتی نیست؛ زیرا اطلاعات کافی از این علم را ندارد، کما این که یک متخصص طب سنتی ایرانی هم نمی‌تواند و نباید مثلا برای عموم مردم درباره رشته تخصصی رادیولوژی نظر کارشناسی دهد. قرار نیست اگر فردی در رشته پزشکی بسیار موفق بود، مجاز باشد در سایر امور مثلا سیاست یا اقتصاد هم اظهارنظر کند. دامنه اظهار نظر باید محدود به تخصص و مستند بر شواهد باشد. از سوی دیگر رسانه‌ها نیز باید تحقیق کنند که آیا فردی که قرار است از یک تریبون رسمی با مردم سخن بگوید صلاحیت کافی و تخصص صحبت پیرامون موضوع مصاحبه را دارد یا خیر؟
زردچوبه از سرطان و ام. اس پیشگیری می کند؟
عباسیان با اشاره به اینکه به طور کلی در طب ایرانی مثل سایر تخصص های پزشکی، تئوری پردازی پیرامون موضوعات وجود دارد، تصریح کرد: از این رو این تئوری که غذاهای خاص می‌توانند برخی بیماری‌ها را درمان کنند مطرح می‌شود؛ مثلا برخی معتقداند زردچوبه آنتی اکسیدان بالایی دارد که برای بدن مفید است و می‌تواند باعث جلوگیری از بروز سرطان‌ها، بیماری «ام اس» و… شود، ذکر این تئوری‌ها بی‌پایه نیست و بر اساس شواهد بوده، اما باید به شکل عملی هم امتحان شود. برای این مثال، زمانی که تحقیقات گسترده انجام شد مشخص شد با اینکه زردچوبه منبع غنی آنتی‌اکسیدان است ولی بدن باید بتواند از ماده غذایی توصیه شده آن چیزی را استخراج کند که مدنظر متخصصین است و با تحقیق بر زردچوبه دیدند بدن ما قابلیت جذب آنتی‌اکسیدان زردچوبه را ندارد
نقش شیر در استحکام استخوان ها؛ آری یا خیر؟
وی افزود: در مورد ادعای اخیر در خصوص شیر و آب کله‌پاچه نیز، شرایط باید بر همین اساس باشد. از نظر منطقی هم در شیر و هم در آب کله‌پاچه کلسیم وجود دارد، اما اینکه خواص آب کله‌پاچه بیش از شیر هست یا خیر باید بر سطح وسیعی از مردم امتحان شود تا ببینیم تراکم استخوان با مصرف مدت مشخصی از آب کله‌پاچه تغییر می‌کند یا خیر؟ تاکنون اینکه شیر منبع ذخیره‌ای کلسیمی بدن است بدیهی در نظر گرفته می‌شده، اما الان در دنیا برخی شبهات نسبت به این موضوع به وجود آمده است. در وهله اول بر اساس آمار مشاهده کرده‌اند که زنان کانادایی علی‌رغم آنکه پرمصرف‌ترین زنان دنیا در خوردن لبنیات هستند، اما تراکم استخوان خیلی بالا و مورد انتظار را نداشتند از طرفی مشخص شده که در بسیاری از نقاط فقیرنشین دنیا که شیر مصرف نمی‌کنند یا سرانه مصرفشان پایین است مردمانی با تراکم استخوان بالا زندگی می‌کنند
عباسیان ادامه داد: برای افزایش تراکم استخوان اکنون مهم‌ترین عامل، وزن گذاشتن بر استخوان است. اینکه تراکم استخوان بالا نیز در برخی جوامع فقیر دیده می‌شود به دلیل برداشتن بار با وزن‌های قابل توجه بوده است. با وزن گذاری بر استخوان به تدریج شاهد محکم شدن استخوان خواهیم بود؛ بنابراین مهم‌تر از بحث مصرف کلسیم، موضوع وزن گذاری بر استخوان از کودکی و داشتن فعالیت بدنی مناسب در تمام ادوار زندگی است. ذکر این نکات به هیچ عنوان به معنای توصیه برای عدم مصرف شیر نیست، اما موارد موثری است که بر استحکام استخوان‌ها نقش دارند
وی با بیان اینکه شیر یکی از منابع مهم تامین کلسیم در بدن است، اظهار کرد: به جز شیر منابع دیگری مانند برخی غلات، آجیل‌ها، میوه‌ها و… نیز در تامین کلسیم نقش دارند. توصیه جدی و اصلی ما به مردم این است که پرهیز برای انسان سالم مانند ناپرهیزی برای انسان بیمار است؛ یعنی انسان سالم باید از همه خوراکی‌ها بخورد؛ در عین حالی که در خوردن هیچ چیزی افراط یا تفریط نمی‌کند. برای رساندن کلسیم به بدن نیز مصرف لبنیات باید به تدریج افزایش یابد