نمایندگان «مجلس انقلابی» در راستای سیاستهای جمعیتی علی خامنهای به معافیت مشمولان بالای ۳۰ سال از سربازی اجباری رای مثبت دادند، به شرط اینکه دو فرزند داشته باشند. این تصمیم دستکم دو دستاورد برای جمهوری اسلامی دارد؛ از یک سو برخی اقشار جامعه را برای نجات از سربازی اجباری به فرزندآوری ترغیب میکند و از سوی دیگر کاهش هزینههای حاکمیت را در پی دارد
جمهوری اسلامی در کنار کره شمالی از معدود کشورهای جهان است که قانون سربازی اجباری را با نام «خدمت سربازی» اجرا میکند. اجبار جوانان به ۲۴ ماه خدمت در نهادهای نظامی حاکمیت در سالهای طلایی عمرشان همواره هدف انتقاد کنشگران مدنی و فعالان حقوق بشر بوده است
طی سالهای گذشته، گاهی اوقات موضوع خرید سربازی و معافیت مشمولان تحت شرایط خاص مطرح شد اما در نهایت سازمان نظام وظیفه عمومی همه آنها را رد کرد. اکنون با رای جدید کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه، مشمولان بالای ۳۰ سال چنانچه دو فرزند داشته باشند، میتوانند از سربازی اجباری معاف شوند
این خبر را محسن پیرهادی، نایبرئیس کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه، اعلام کرد و در شبکه اجتماعی اکس (توییتر) نوشت که احتمالا مدت دوره سربازی هم به میانگین ۱۲ ماه تغییر میکند. او درباره دانشجویان مشمول خارج از ایران هم بدون توضیح بیشتر نوشت: «باید تعیین تکلیف شوند
توییت این نماینده مجلس واکنشهای زیادی پی داشت و برخی کاربران به او پاسخ دادند. ستادکل نیروهای مسلح که نهادی زیرمجموعه علی خامنهای است، مانند موارد پیشین با کاهش مدت سربازی و معافیت برخی مشمولان به اذن رهبر جمهوری اسلامی مخالفت میکند
بر مبنای قانون «خدمت وظیفه عمومی»، سربازی در ایران به چهار دوره تقسیم میشود و مجموع آن ۳۰ سال است. دوره اول که «امریه» نام دارد، هر فرد باید به مدت دو سال در خدمت نهادهای نظامی حکومت باشد. دوره «احتیاط» نیز هشت سال است و دورههای «ذخیره» اول و دوم دو دوره ۱۰ سالهاند
سربازی اجباری پس از پایان جنگ ایران و عراق به ۱۸ ماه کاهش یافت اما اوایل دهه ۹۰، به ۲۱ ماه و اواخر همین دهه نیز به ۲۴ ماه افزایش یافت
سازمان وظیفه عمومی فراجا بهتازگی اعلام کرد مطابق با طرح پیشنهادی ستاد کل نیروهای مسلح و تصویب علی خامنهای «مدت خدمت سربازی برای تمامی سربازان نیروهای مسلح سه ماه کاهش پیدا کرد». به گفته تقی مهری، رئیس این سازمان، مدت سربازی اجباری را برای کسانی که در مناطق عادی مشغول به خدمتاند، از ۲۴ ماه به ۲۱ ماه و خدمت سربازان غیربومی را هم از ۲۱ ماه به ۱۸ ماه کاهش داد
پیشتر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، گفته بود که «اصلاح و بازنگری» قانون سربازی به دستور علی خامنهای انجام میشود.پس از افزایش اندک حقوق سربازان نیز قالیباف مدعی شد که «سربازان به دلیل مشکلات معیشتی به سربازی نمیآمدند اما با افزایش حقوق به حضور در خدمت سربازی تمایل پیدا کردند
جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود کشورهای جهان است که با مشمولان غایب چون مجرمان رفتار میکند. افرادی که به سربازی نمیروند از حقوق شهروندی مانند اخذ پاسپورت محروم میشوند. در حال حاضر بسیاری از ایرانیان ساکن خارج از کشور تنها به این دلیل که از رفتن به سربازی امتناع کردهاند، امکان بازگشت به کشور را ندارند
منتقدان سربازی اجباری میگویند که سالهای طلایی عمر جوانها در «خدمت اجباری» به جمهوری اسلامی ایران هدر میرود، بدون اینکه دستاورد مناسبی برای آنان داشته باشد. ضمن اینکه سربازان در پادگانهای نظامی با طیف وسیعی از رفتارهای آسیبرسان از جمله خشونت، تحقیر و سلطهجویی مواجهاند
دادههای یک کار مطالعاتی در مرکز پژوهشهای مجلس آشکار میکند که بیشتر خانوادههای ایرانی تمایل ندارند فرزندانشان به سربازی برود.ناظران نیز هشدار دادهاند که پدیدههایی مثل فرار، گرایش به مصرف مواد مخدر، تعرض جنسی، خودزنی، خودکشی، جعل اسناد از پیامدهای اجباری کردن سربازی است